Powoli, powoli rusza polonijna wyborcza machina profrekwencyjna. Pierwsze początki na jesieni przypominały podskoki samochodu nastawionego w niewłaściwym biegu. Już były mapy, już były statystyki, już były hasła i zrębek organizacji z nazwiskami. Ale po szumnym otwarciu inicjatywa spaliła na panewce, bo nie było funduszy i poszczególni członkowie zaczęli działać każdy na swoją rękę. Jedna szkoła myślenia stawiała na apolityczną kampanię która ma zachęcić Polaków w UK do rejestrowania się na wybory lokalne, a w drugiej fazie na wybory europejskie, lecz bez podania preferencji na kogo głosować; a druga szkoła uważała że w okresie groźby referendum na temat przyszłości członkostwa Brytyjczyków w Unii, celem całej tej inicjatywy powinno być namawianiem Polaków aby głosowali za kandydatami pro-europejskimi i przeciw UKIPowi.
Febra przedwyborcza zaczęła już obejmować starsze organizacje post-emigracyjne które wyczekiwały nowe inicjatywy od młodszych śmiałków w nowszych organizacjach. I z nowym rokiem ruszyły już dwie nowe fale ztopione razem celem lecz podążając nieco innym nurtem, mając jednak za sobą większy zapał uczestników i poważniejsze zaplecze finansowe. Z jednej strony Polish Professionals, a z drugiej akcja JUSZ (“Jesteś u Siebie – Zagłosuj”) zainicjowana przez ich konkurentów w Polish City Club. Przygotowano już wspólne ulotki do rozdania w sklepach, przed kościołami i szkołami, pojawiają się ogłoszenia o rejestracji i potrzebie głosowania w polskich czasopismach i portalach, ożywia się polski Facebook i polski Twitter. Równolegle z tym kierunkiem działają akcje zwolenników poszczególnych partii, szczególnie przy Partii Pracy i UKIP, gdzie szereg Polaków czuje się zupełnie swobodnie mimo jej anty-polskiego nastawienia. Dużą parą ciągnie też akcja w Północnej Irlandii.
Polish Professionals zorganizowała już debatę w Portcullis House (przy Parlamencie w Londynie) z uczestnictwem dwuch posłów i kandydatów polskiego pochodzenia z trzech głównych partii. Tytuł “United Kingdom, European Union and the Polish Question” brzmiał nieco po staroświecku jak słynny kiedyś żart Paderewskiego o słoniu i sprawie polskiej. Sala była pełna bo już nawet tylko za zaproszeniami. Były ciekawe mowy wstępne od organizatorów i posłów, ale debata między kandydatami nie za bardzo się kleiła z salą mimo że każdy z kandydatów miał efektywne wprowadzenie. Ożywiło się dopiero przy pytaniach do kandydatów z Labour i Konserwatystów o wypowiedziach swoich liderów na temat “błędu” otwarcia rynku pracy na Wyspach dla obywateli państw A8 dziesięć lat temu. Okazało się że zarówno konserwatystka Joanna Dąbrowska i Ella Vine z Partii Pracy uzyskały odpowiedzi od sztabów swoich liderów ale czas nie pozwolił na odczytanie tych odpowiedzi na zebraniu. Szkoda. Uważam że Dziennik Polski powinien te wypowiedzi wygłosić.
Rozumiem że podobne inicjatywy publicznych spotkań z kandydatami przygotowywane są przez akcję JUSZ na Ealingu i w Kensingtonie i że szykują się pytania dla kandydatów europejskich. Jeżeli wydają się być w tej sprawie nieco spóźnieni to wynika częściowo z ekscentrycznego wymogu wstępnego od nich przez Fundację Batorego aby najpierw rzeprowadzić sondaż wśród Polaków w sprawie ich preferencji wyborczych. Osobiście uważałem że tego rodzaju sondaże powinny były być przeprowadzone jeszcze w zeszłym roku a w tej chwili wszelkie fundusze i energię wolontariuszy w kampanii przedwyborczej powinni się koncentrować na informowaniu polskiego elektoratu o ich prawach i obowiązkach i uświadomieniu kandydatów wszystkich partii o wzmocnionej intencji głosowania wśród polskiego elektoratu. Pojawiły się już nawet wzmianki o tych akcjach w brytyjskiej praise, choc dotychczas potencjał polskich głosów mało ich interesował, a główne partie wprowadzał w kłopot, bo w tej chwili zarówno Labour i Torysi boją się reklamować jako przyjaciele imigrantów. Klątwa UKIPu wciąż ma swój ujemny efekt na te partie.
Pomimo tego sondaż miał miejsce. Badania przeprowadzono w marcu a wyniki ogłoszono na początku kwietnia. Rzeczywiście wszystko zostało przeprowadzone bardzo profesjonalnie ale cały czas czułem że czas ucieka. Kiedy zwrócą się wreszcie do polskiego społeczeństwa?
Wynik sondażu był nieco dziwolągiem ale mimo wszytko bogaty w informacji i dający pewien obraz o polskim społeczeństwie na Wyspach. Było 552 respondentów w tym 59% kobiet a 54% respondentów było w wieku 30 do 44 lat, a więc nie przeważająco najmłodsi. 56% posiadało wyższe wykształcenie a dalsze 40% wykształcenie maturalne. 63% żyło z partnerem (zarówno ślubnym jaki I nieślubnym) a 48% miało już dzieci. 72% posiadało już status permanentnego rezydenta, 74% mieszkało już tu dłużej niż cztery lata. Tylko 9% posiada już obywatelstwo brytyjskie ale dalsze 41% zamierza to zrobić w przyszłości. Choć badania przeprowadzone były we wszystkich częściach Wielkiej Brytanii to jednak 40% respondentów było Londyńczykami. 73% uważało że ich poziom znajomości języka angielskiego był dobry czy nawet bardzo dobry a 80% respondentów miało stałą pracę. Z tego widać że sondaż dotarł przedewszystkiem do osób ustabilizowanych mającym już szanse wyrobienia sobie opinii o swoim brytyjskim środowisku, zarówno obyczajowym, kulturalnym I politycznym.
Dalsze pytania wzmacniają konkluzję że głównie respondenci tworzyli jakby pewną śmietankę intelektualną która nie jest charakterystyczna dla większości społeczeństwa polskiego. Okazuje się na przykład że aż 78% interesuje się polityką, 69% wiadomościami o kulturze a tylko 43% interesuje się sportem polskim (a 31% sportem brytyjskim). Okazuje się też że najczęściej czytane przez nich gazety to Guardian i Gazeta Wyborcza, co raczej nie odzwierciedla prawdziwe oblicze obecnej nowej polonii. Z drugiej strony mniej niż połowa respondentów czerpie informacje o świecie z gazet. Aż 93% korzysta z polskich portali internetowych aby uzyskać informacje lub z portalu BBC.
W tym wypadku ich konkluzje na temat preferencji wyborczych wydają się nieco podejrzane. 59% twierdzi że jest zarejestrowanych do udziału w wyborach lokalnych, a 61% w wyborach europejskich (w tym aż 49% w głosowaniu na brytyjkich euro-posłów). W wypadku wyborów lokalnych ta suma wydaje się być nieco konserwatywna, bo w końcu cyfry zarejestrowanych do głosowania Polaków w Londynie przekraczają już 100 tysięcy w tym roku, a oficjalne statystyki ONS podają ilość Polaków w Londynie w czasie spisu ludności trzy lata temu jako tylko 125 tysięcy. Czyli, tak czy tak, procent Polaków zarejestrowanych do głosowania lokalnie jest dość wysoki i duża część z nich nawet nie jest tego świadoma że jest zarejestrowana. Natomiast cyfry z sondażu o rejestracji polskich wyborców w wyborach europejskich są nierealnie zawyżone. Z najnowszych źródeł londyńskich z tego miesiąca wynika że tylko 8% Polaków zarejestrowanych w Camden podpisało zobowiązanie do udziału w wyborach europejskich. Gdzie indziej te cyfry są nieco wyższe: w Bromley 16%, Hillingdon 14%, w Havering (czyli Romford) 10%, w Greenwich 24%, Islington 24%, Ealing 26%, Wandsworth też 26%, Southwark aż 30%, lecz natomiast w Waltham Forest zaledwie 1%. Nasz potencjalny elektorat europejski nie jest tak atrakcyjny dla partii politycznych jak nasz elektorat samorządowy. Zachęcanie do podpisania formularzu udziału w wyborach europejskich było naważniejszym zadaniem na kwiecień bo termin rejestracji kończy się 6 maja. Zobaczymy jak skuteczna była ta akcja.
Okazuje się że z sondażu że 50% respondentów nie wie jeszcze na kogo będzie głosowało w wyborach europejskich; 43% również nie ma jeszcze zdania w wyborach lokalnych. Wśród zdecydowanych najpopularniejsi w wyborach europejskich byliby liberalni demokraci a Labour na drugim miejscu, zaś w wyborach lokalnych na odwrót pierwsi byliby labourzyści. Marka konserwatystów jest niska (12% w lokalnych wyborach; 6% europejskich). Mimo pewnych niedoskonałości w powyższym sondażu nie przekreślałbym te konkluzje. Chodząc po domach często jeszcze nie bardzo uświadomionych politycznie Polaków na terenie Greenford, stwierdzam że zainteresowanie wyborami stanowczo rośnie, a niechęć do konserwatyst ów wśród tej samej grupy jest też realna, bo jednak duża część Polaków, słusznie czy nie słusznie, czuła się urażona komentarzami premiera Camerona o Polakach korzystających z zasiłków brytyjskich.
Lecz wyniki sondażu pozostają cenne. Dają bardzo bogaty obraz zainteresowań społecznych, ambicji i osiągnięć elit polskich z nowej fali przybyłych. Wiemy że wielu z nich czuje się zintegrowanych w sprawach społecznych i zawodowych w tym kraju ale wciąż mają trudności w zrozumieniu polityki brytyjskiej; wciąż w większości czują najmocniejsze przywiązanie do Polski mimo że wolą już pozostać w Wielkiej Brytanii na stałe. A głos elit też jest ważny, nie tylko w polityce. To oni będą nadawać ton i oblicze przyszłym pokoleniom polskim w tym kraju i dzięki temu sondażowi mogliśmy się z nimi bliżej zapoznać.
Wiktor Moszczyński Dziennik Polski 25 kwiecien 2014
