Czy Wreszcie Mamy Prezydenta?

Od momentu zwycięstwa wyborczego Prawa i Sprawiedliwości w październiku 2015 nie mogę się oprzeć pokusie porόwnywania losόw ich przewrotu politycznego do losόw przedwojenego Bezpartyjnego Bloku Wspόłpracy z Rządem wspierającego Marszałka Piłsudskiego. I jedni i drudzy doszli do władzy w przeświadczeniu o moralnej deprawacji i powszechnej korupcji swoich demokratycznych poprzednikόw. Obie partie zastrzegały że nie tworzą dyktatury. Pierwsi głosili haslo “Sanacji” społecznej, a drudzy mόwili o “Dobrej Zmianie”. W obydwu wypadkach wyrażali pogardę dla swoich przeciwnikόw zarόwno w Sejmie, jak i na ulicy. Sanacja używała nawet swoje wojsko do nastraszenia posłόw w Sejmie, a rachunki osobiste z polemistami z opozycji, jak Dołęga Mostowicz czy Nowaczyński, załatwiała brutalnie przy pomocy “nieznanych sprawcόw”; lecz dzisiejsze metody dręczenia oponentόw wyzwiskami w zcentralizowanych państwowych mediach są rόwnie brutalne. Stronnicy obydwu partii rządzacych traktowali swoich wodzόw z niemal religijną czcią. Kochali i bali się Komendanta, a teraz Prezesa, i byli przekonani o ich nieomylności. Zarόwno Kaczyński jak i Piłsudski żyli w bardzo skromnych warunkach i nie piastowali najwyższych funkcji w państwie. Kaczyński pozostaje wciąż zwykłym posłem i najwyżej prezesem własnego klubu parlamentarnego, a Piłsudski odmόwił prezydentury i pozostał ministrem spraw wojskowych, świetnie ucharakteryzowany przez Korczaka jako Minister Wojny w “Krόlu Maciuszu Pierwszym”. A od czasu do czasu obydwaj zabierali głos z mόwnicy Sejmu nazywając swoich przeciwnikόw “zdrajcami” i “łajdakami”, choć Piłsudski nieraz używał o wiele gorszych słόw. Jeden oskarżał opozycję o zabόjstwo Prezydenta Narutowicza, a drugi o zabόjstwo swojego brata. Nic dziwnego w tym podobieństwie, bo przecież Kaczyński wzoruje się na Piłsudskim, podziela jego dumę narodową, ale też i jego apodyktyczność.
Tak jak Piłsudski używał postaci prezydenta Mościckiego, czy premiera Bartla, czy ministra przemysłu Kwiatkowskiego (założyciela Gdynii), jako bardziej liberalne oblicze swoich rządόw, do uspokojenia nastrojόw w społeczeństwie, tak samo Kaczyński manewrował bardziej umiarkowanymi postaciami z sympatyczniejszym profilem w swojej administracji, jak prezydent Duda, czy premier Szydło, czy minister finansόw Morawiecki, aby dawać elektoratowi poczucie że Polską rządzą ludzie umiarkowani, zdala od awanturnictwa politycznego. Z tym że przy osobistych zasługach naukowych i administracyjnych tej pierwszej trόjki, druga trόjka wyglada bardziej drugorzędna i mniej wyrazista.
A prezydent, szczegόlnie, postać wypadająca bardzo pozytywnie w sondażach publicznych (ostatnio ma poparcie 58%), nie dawał żadnych znakόw że posiada swoje własne oddzielne zdanie i że reprezentuje oddzelny ośrodek władzy. Miał możliwości jako zwycięski prezydent odgrywać rolę samodzielną. Był prekursorem i kluczowym czynnikiem zwycięstwa PiSu. Po swoim własnym zwycięstwie Duda unikał kontaktu z premierem starego rządu i nie przyjął ślubowania nowo mianowanych sędziόw Trybunału Konstytucyjnego, wyznaczonych przedwcześnie przez poprzedni Sejm. Natomiast, od momentu parlamentarnego zwycięstwa PiSu, prezydent Duda zadowolił się rolą konstytucyjnego monarchy ktόry wykonuje wszystko czego od niego wymagał nowo wybrany rząd, bez żadnego zająknięcia. Jak krόlowa angielska. Rząd mόgł być mniej czy bardziej popularny w sondażach publicznych, ale wiecznie uśmiechnięty prezydent, pozostający jakby ponad codzienną polityką, cieszył się największą i najbardziej stabilną popularnością.
Prezydent Duda robił to przedewszystkiem dlatego że był w pełni oddany koncepcji potrzeby “dobrej zmiany”, wierzył święcie że gospodarka polska “jest w ruinie”, że wymiar sprawiedliwości podlegał korupcji i był opanowany przez potomkόw ideologii komunistycznej. Zresztą dalej wierzy w te mity. Jeszcze w maju br. narzekał że dzieci zdrajcόw panoszą się w “bardzo wpływowych miejscach” i wciąż fałszują historię. Powiedział wόwczas że “to jest starcie ideologiczne, starcie historyczne, ale jest to starcie rόwnież o to, kto w naszym kraju ma sprawować rząd dusz, czy nadal ma on być w rękach postkomunistόw.” Widocznie, tak jak Jarosław kaczyński, Pan Prezydent wierzy w teorię międzypokoleniowego przekazu patriotyzmu i dziedzicznej skłonności do zdrady narodowej. Potwierdza to jego ideologiczne przywiązanie do obozu rządzącego ale rόwnież podważa moralnie jego prawo do reprezentowania wszystkich Polakόw.
Dlatego prezydent systematycznie podpisywał każdą ustawę przekazaną mu przez obecny rząd, a nawet te przegłosowane nocami bez odpowiedniej konsultacji ktόre pόźniej trzeba było poprawiać. Wspierał każdy krok rządu w walce o status Trybunału Konstytucyjnego. Przyjmował każde upokorzenie narzucone mu publicznie, szczegόlnie ze strony ministra sprawiedliwości, w sprawie uprawnień w wyznaczeniu sędziόw, czy przez ministra Obrony Narodowej w sprawie rewolucyjnych zmian w armii, a sczegόlnie w założeniu Obrony Terytorialnej, masowej dymisji generałόw i zerwania umowy na dostawę francuskich śmigłowcόw. W końcu to prezydent ma być strażnikiem konstytucji i zwierzchnikiem polskich sił zbrojnych. Był nawet moment kiedy prezydent postarał się w szόstą rocznicę katastrofy smoleńskiej o przywrόcenie sobie roli pojednania społeczeństwa. Wezwał wόwczas narόd aby wszyscy “wybaczyli sobie … wzajemnie, wszystkie niepotrzebne słowa, wszystkie gorące zachowania, wszystkie momenty poniżenia”. Piękne słowa. Tylko że w kilka godzin pόźniej Jarosław Kaczyński orzekł że “wybaczenie tak, ale dopiero po wymierzeniu kary”. Prezydent już się więcej na ten temat nie wypowiadał.
To ideologiczne uzależnienie od rządu i pas osobistych upokorzeń zostały szczegόlnie uwypuklone przez popularny satyryczny program telewizyjny “Ucho Prezesa” gdzie jego postać odgrywa rolę potulnego Adriana siedzącego bezwiednie w przedpokoju Prezesa, czekając nadaremnie na możliwość konsultacji z nim. Pobłażliwy przydomek “Adrian” przylgnął mimochodem do Prezydenta jako znak jego braku wyrazu i braku kręgosłupa. Przypomina to przedwojenne powiedzenie o rόwnie bezwolnym prezydencie Mościckim “Tyle znaczysz co Ignacy, a Ignacy nic nie znaczy”.
W lipcu Sejm i Senat uchwalili trzy kontrowersyjne ustawy o sądownictwie, ktόre właściwie uzależniają sędziόw od kontroli politycznej. W pierwszym, Sejm, a nie środowiska sędziowskie, ma teraz wybierać członkόw Krajowej Rady Sądownictwa przez 3/5 głosόw. W drugim, minister sprawiedliwości ma zaproponować KRS kto z obecnych wciąż jeszcze niezależnych sędziόw Sądu Najwyższego ma przejść w stan spoczynku, a nowy zespόł Sądu ma podlegać Izbie Dyscyplinarnej ktόra ma stać na straży czystości wymiaru sprawiedliwości. A trzecia ustawa będzie regulowała działalność sądόw powszechnych aby żaden z sędziόw nie miał większego zakresu obowiązkόw niż jego kolega, a minister sprawiedliwości będzie miał prawo usuwania prezesόw sądόw powszechnych ktόrzy stracili “społeczne zaufanie”. Trzy ustawy, mające według rządu uwolnić system sprawiedliwości od kumoterstwa, a według opozycji uzależnić go od kontroli partyjnej, przekazano prezydentowi do podpisu.
W społeczeństwie zawrzało. Pareset tysięczne masy, szczegόlnie młodzieży, wypełnily w desperacji ulice przeszło 200 miast. Zabrakło transparentόw partyjnych, ale hasła ulicy były zdecydowanie anty-rządowe i domagały się ochrony konstytucji. Unia Europejska zagroziła sankcjami a media zachodnie potępiły proponowane zmiany.
Nagle szok. 24 lipca Prezydent Duda zawetował dwie pierwsze ustawy, a podpisał tylko trzecią o sądach powszechnych. Zaskoczeni seniorzy PiSu spotkali się w trybie nagłym domagając się wyjaśnienia. Tłumy szalały ze szczęścia. Demonstrowały swoje poparcie przed Pałacem Prezydenckim. Zadzwonił do mnie przyjaciel z Polski. “Wreszcie Mamy Prezydenta!” zawołał. Po paru dniach ulice ucichły
Rzeczywiście przemόwienie Prezydenta przed mediami było imponujące. Zmężniał nieco. Pozbył sie swojego stałego irytującego uśmiechu. Mόwił elokwentnie o potrzebie uporządkowania treści ustaw o ktόrej nie był konsultowany, aby były zgodne z konstytucją i uspokoiły obawy społeczeństwa. Krytykował też nadmiar uprawnień ministra sprawiedliwości. Lecz dalej potwierdził swoją wiarę w konieczność reform ustrojowych swojego obozu.
Oczywiście Prezydent nie miał najmniejszego zamiaru przybliżyć się do politycznej opozycji ktόrą dalej gardzi. Był jednak świadomy że jeżeli za 3 lata ma ponownie być kandydatem na prezydenta to musi wykazać się jakąś inicjatywą podkreślającą że nie jest jakimś tam “Adrianem” popychadłem i że podejmuje inicjatywy polityczne. A rząd PiS uzyskał moment oddechu od naciskόw społecznych i z zagranicy aby ostatecznie przegłosować przed końcem roku pozostałe dwie nieco poprawione ustawy. Znany prawicowy publicysta Rafał Ziemkiewicz oświadczył “Dziś narodził się Andrzej Duda jako samodzielny polityk.” Już widać jak szybko biskupi ochrzczą nowonarodzonego swoim kościelnym imprimatur. A opozycja odczuła że masowe protesty wbijają jednak klin w zwarte szeregi obozu rządowego. Wszyscy zadowoleni, lecz rewolucja ustrojowa trwa nadal.
Wiktor Moszczyński Tydzień Polski 4 sierpień 2017

Czarne koszule – czarne myśli

W ostatnich pięciu latach zorganizowana polonia brytyjska czuje się co raz bardziej zagrożona przez rosnący fenomen radykalnych prawicowych organizacji młodzieżowych w Wielkiej Brytanii. Największym szokiem był ich udział parę lat temu w tradycyjnych obchodach katyńskich przy obelisku na cmentarzu Gunnersbury, gdzie uroczystą coroczną ceremonię organizowaną przez Fundację Stowarzyszenia Polskich Kombtanatόw, przerwali zapaleniem rac i rzucaniem petard. Otworzyło oczy starej gwardii polonijnej na istnienie zorganizowanych grup młodzieżowych przelicytujących byłą emigrację niepodległościową w swoim hołdowniczym podejściu do polskich świąt narodowych i patriotycznych tradycji. Czarne koszule stały się jakby symbolem identyfikującym te ugrupowania, na co wiele organizacji polonijnych staje się uczulonych, może nawet czasem do przesady. Czarne koszule są symptomem prawicowej pop kultury szerzącej się wśrόd młodzieży polskiej w Polsce i tutaj, ale nie koniecznie znakiem przynależności do organizacji faszystowskiej. Bardziej znaczącym i groźnym symbolem nowych grup jest mieczyk Chrobrego, czyli miecz obwinięty barwami polskimi, ktόry był symbolem przedwojennego anty-demokratycznego ruchu radykalno-narodowego.
W tym roku głośna stała się sprawa byłego księdza Jacka Międlara gdy brytyjskie władze graniczne nie pozwoliły mu przyjechać jako gość lokalnej organizacji faszyzującej Britain First. Międlar często występuje ze swoimi myślami w You Tubie, nawiązując do rzekomych tradycji patriotycznych i katolickich, ale jego homilie oparte są na dopatrzeniu konspiracji żydowskiej we wszystkich aspektach życia politycznego, obyczajowego czy religijnego w Polsce. Na przykład oskarża obecną hierarchię kościelną i przywόdztwo PiS o zezwolenie na wprowadzenie aborcji w Polsce, o tolerowanie pedofilii, o promowanie multikulturalizmu, o wyrazy ”miłosierdzia” dla uchodźcόw islamskich (słowo “miłosierdzie” w jego ustach zawsze wymienione z pogardą), o wspόłpracę i uzależnienie się od “międzynarodowej finansjerii żydowskiej”. Szczegόlnie cięty jest ostatnio na ministra Waszczykowskiego (podaje zmyśloną żydowską wersję jego nazwiska) za wspόłpracę z liberałami amerykańskimi i na kardynała Dziwisza, ktόrego oskarża o oszukiwanie Papieża Jana Pawła Drugiego w sprawach finansόw watykańskich i tuszowaniu prawdy o pedofilii.
Te chorobliwe i kłamliwe brednie (ktόre Papież Jan Paweł by automatycznie potępił gdyby jeszcze żył) odbiera jednak 25,000 subskrybentόw. Jest to jeszcze jeden aspekt obecnej patologii w dzisiejszej Polsce, gdzie naturalny radykalizm młodzieży i poczucie patriotyzmu i gniewu społecznego kierowane są nurtem nienawiści w poszukiwaniu wrogόw w własnym społeczeństwie. Szczegόlnie wymowna jest orwellowska prόba tego środowiska aby utożsamić wszystkich znaczących członkόw elit politycznych i kulturalnych Polski, od Gronkiewicz Waltz i Balcerowicza do Kaczyńskiego i Macierewicza włącznie, z wymyślonymi imionami i nazwiskami żydowskimi. Trafia to przedewszystkiem do wyobraźni ludności wiejskiej we wschodniej i południowej Polsce mającej małą styczność z innymi narodowościami i kojarzących wciąż Żydόw jako tych co zabili Chrystusa, służyli władzom pańszczyźnianym a potem władzom komunistycznym. Niestety w okresie ostatniego dwudziestolecia elity liberalne raczej kpiły z tych poglądόw, jako symptomy staroświeckiego folkloru polskiego, zamiast wychowywać społeczeństwo, a szczegόlnie młodzież, w poszanowaniu i tolerancji wobec innych narodowości i religii. A teraz obecne kierownictwo edukacji w Polsce co raz bardziej zaniecha takie tematy w nowych programach szkolnych.
W roku 2012 szereg organizacji skrajnie prawicowych, a szczegόlnie Unia Polityki Realnej, Młodzież Wszechpolska i Obόz Narodowo-Radykalny, stworzyli inicjatywę społeczną zwaną Ruchem Narodowym. Na wspόlnym zjeździe tej organizacji, grupy działaczy chwaliły się swoimi inicjatywami w szeregach polonii na całym świecie. W wypadku polonii brytyjskiej okazało się że celem wychowawczym tych “misjonarzy narodowych” miały być parafie, szkoły sobotnie i organizacje kombatanckie w Wielkiej Brytanii.
Pokusa przyjęcia tych nawiedzonych radykałόw dla wyżej wymienionych instytucji, ze swoimi patriotycznymi i religijnymi tradycjami, była duża. Działalność kόł skrajnie prawicowych opiera się przedewszystkiem na promowaniu wiedzy o historycznej martyrologii Polski, a szczegόlnie najnowszej historii. Ze szczegόlną czcią podchodzą do historii tzw. “żołnierzy wyklętych”, czyli o zbrojnym podziemiu anty-komunistycznym. Bazują na tym że wiele szczegόłόw o podziemiu anty-komunistycznym dopiero teraz odkrywamy, a więc są oni w stanie rozszerzać naszą wiedzę o poszczegόlnych żołnierzach podziemia. Rzeczywiście ci żołnierze byli oni wyklęci i represjonowani w okresie PRLu, ale pamięć o nich była rόwnież zaniedbywana we wczesnych latach III Rzeczpospolitej. Nawet tutaj, w emigracyjnych szkołach sobotnich, nauka historii kończyła się najczęściej na Jałcie. Po prostu mało o nich wiedziano. Obecnie dużo młodzieży szczegόlnie utożsamia się z tymi bohaterami, najczęściej młodymi, ktόrym odbierano prawa do normalnego życia w powojennej Polsce gdyż zostali wierni swojej przysiędze wojskowej. Niestety pod wachlarzem “wyklętych” występowały rόżne elementy, najczęściej patriotyczne, ale rόwnież zbrodnicze i anty-semickie, co było zrozumiałym zjawiskiem w kraju przeżywającym demoralizację i dezorientację po 6 latach okupacji i braku autorytetu legalnych władz. Nie wszyscy wyklęci nadają się więc jako wzory dla obecnej młodzieży.
Trudno powiedzieć aby ta infiltracja narodowa uwieńczona została wielkimi sukcesami w dziedzinie polonijnych instytucji. Co do parafii, obawiam się że mogło być szereg tymczasowych sukcesόw w szerzeniu tej ideologii przez ambony. Było to uzależnione od charakteru i wychowania samego proboszcza, ale w moich oczach przeważająca część księży nie była podatna na szerzenie ideologii nienawiści. Szkoły sobotnie ze swoimi lekcjami historii i religii też są uodpornione na pokusy narodowych radykałόw. Tak samo nie udały się prόby młodych działaczy prawicowych w otoczeniu opieki nad weteranami. Nawet przy konflikcie w kołach kombatanckich po rozwiązaniu tradycyjnych organizacji jak SPK, opieka nad sztandarami pozostaje wciąż w rękach tradycyjnych lokalnych działaczy kombatanckich, mimo przygarnięcia wielu młodych ochotnikόw. Od czasu do czasu ogłaszano akcje patriotyczne, jak np demonstracje na Whitehall przeciw dyskryminacji Polakόw, ale umiarkowany charakter tych wystąpień nie odzwierciedlał szyku bojowego pożądanego przez bardziej skrajnych radykalnych blackmetalowcόw.
Dlaczego tutejsze polskie społeczeństwo pozostaje uodpornione na hasła radykalno-prawicowe? W pokoleniach pochodzących z emigracji powojennej zawsze istniały koło siebie nurty zarόwno konserwatywne jak i liberalne, ktόre wspόłpracowały skutecznie w organizacjach społecznych, kombatanckich, w szkolnictwie i w parafiach, ze wspόlnym celem uzyskania sukcesόw życiowych w Wielkiej Brytanii i odzyskania niepodległej wolnej i demokratycznej Polski. Żyjąc w środowisku brytyjskim dobrze odczuwali miejsce Polski w Europie i patriotyzm ich nie był szowinistyczny lecz oparty na hasłach jak “Ze Waszą Wolność i Naszą”. Te same wartości przelewają się do nowej polonii wychowującej dzieci w brytyjskim środowisku wieloetnicznym. Tak że, nawet w szeregach osόb pobożnych czy mających konserwatywne poglądy, hasła radykalnej prawicy pozostają zupełnie obce.
Istnieją od czasu do czasu drastyczne wystąpienia bardziej brutalnych polskich elementόw rasistowskich pod przykrywą kibicόw futbolowych zamieszanych w incydenty anty-islamskie. Nie mając właściwie własnego pola do popisu w społeczeństwie polonijnym, poza organizowaniem spotkań o charakterze historycznym, polskie grupy radykalno-prawicowe szukają dla siebie miejsca w brytyjskich organizacjach rasistowskich jak właśnie Britain First, gdzie ich chętnie przyjmują. Tu są pod stałą obserwacją brytyjskiej policji. Lecz co ma polski narodowiec wspόlnego z anty-imigranckim, a więc i anty-polskim, ruchem brytyjskich faszystόw? Najwyżej łączy ich wspόlna pogarda dla systemu demokratycznego i nienawiść wobec liberałόw, Żydόw i Islamu. Ale jest to działalność przedewszystkiem anty-polska, kompromitująca ostatecznie obecny kierunek całego ruchu radykalno-prawicowego. Myślę że z czasem te czarne koszule zawisną ze wstydu spowrotem w szafie.

Wiktor Moszczyński Tydzień Polski 21 lipiec 2017

Przyszłość Polakόw na Wyspach – Dwa Warianty

Pierwsza była strona unijna. Oferta dla Polakόw i pozostałych obywateli unijnych w Wielkiej Brytanii oparta była na prostej zasadzie. Obywatele unijni mają możność tu mieszkać na tych samach zasadach co przed głosowaniem w zeszłorocznym referendum. Nic się nie zmienia. Będą mieli prawo do pracy, dostęp do służby zdrowia i do świadczeń społecznych na tych samych zasadach co tubylcy. Będą mieli prawo głosu w lokalnych wyborach i w wyborach do parlamentu europejskiego. Te prawa im mają przysługiwać niezaleźnie od tego czy przybyli tu 40 lat temu, czy 3 tygodnie temu, i niezależnie od tego czy jeszcze tu mieszkają czy wyjechali już parę lat temu. Będą mieli prawo ściągać tu członkόw rodziny, nawet jeżeli nie są obywatelami unijnymi. Dalej byłaby zapewniona stała rezydentura, ale już bez tych przeszkόd narzuconych im przez władze brytyjskie i z prostszym systemem zarejestrowania się. Prawa te przysługiwałyby im na całe życie i obejmowałyby rόwnież ich dzieci, nawet jeżeli się jeszcze nie urodziły. Nadzόr nad uszanowaniem tych praw spoczywa w rękach Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Prawa te pozostają w mocy dla wszystkich tu obywateli ktόrzy tu się zjawią na Wyspach do zakończenia negocjacji, czyli Brexit Day, 29 marca 2019, w dwa lata po wywołaniu Artykułu 50 przez rząd brytyjski. Na koniec, te same prawa są ofiarowane obywtelom brytyjskim zamieszkałym w krajach unijnych.
Wariant został sformułowany na początku maja 2017, a ostatecznie przyjęty przez Parlament Europejski i ogłoszony publicznie już 23 maja. Tekst ten został wspόlnie uzgodniony przez wszytkie organy Unii Europejskiej i uzyskał jednogłośnie poparcie na Radzie Europejskiej, czyli przez wszystkie 27 państw Unii. Szczegόły zostały rόwnieź uzgodnione z grupami nacisku reprezentującymi obywateli unijnych w Wielkiej Brytanii (przedewszystkiem the3million i New Europeans) i przez obywateli brytyjskich w Unii (British in Europe - BiE).
Jeżeli organizacja the3million wyrażała jeszcze jakieś wątpliwości z tej oferty, wynikało to z chęci uzyskania dodatkowego postulatu, aby wszystko zostało nie tylko wynegocjowane w tym roku, ale rόwnież zatwierdzone oddzielną umową międzynarodową i wprowadzone w życie. Po roku frustruących zmian w nastrojach społecznych wobec cudzoziemcόw, spekulacji medialnych i zmiennych obietnic politykόw, rzecznicy the3million uważali że należy się wszystkim obywatelom unijnym (w tym i Brytyjczykom) jak najszybsze zapewnienie stabilności dla nich i dla ich dzieci na przyszłość. Bo obecnie nic nie jest uregulowane aż do momentu kiedy wszystko będzie uzgodnione. Nie jest nawet wykluczone że po uzgodnienu dogodnych warunkόw pozostania, negocjatorzy brytyjscy mogą zerwać dalsze negocjace w pόżniejszym okresie lub z braku czasu może nie dojść do stałego ostatecznego porozumienia przed upływem dwuch lat, a wtedy wszystko co zostało uzgodnone stanie się nieważne. Wόwczas obywatele polscy znaleźliby się, jak to się mόwi dyplomatycznie, z ręką w nocniku, bo bez prawa pobytu dla siebie i bez prawa do szkolnictwa czy leczenia nawet dla swoich dzieci.
Rząd brytyjski zwlekał z jasną propozycją określenia stanu prawnego obywateli unijnych w tym kraju przez wiele miesięcy mimo że od początku większość posłόw popierała zasadę utrzymania w pełni ich praw jeżeli przebywali tu zgodnie z prawem unijnym w okresie referendum 23 czerwca ub. roku. Wreszcie po niespodziewanej klęsce wyborczej 8 czerwca rząd pani May ogłosił tzw. “bardzo hojną” propozycję na spotkaniu z ministrami europejskimi w Brukseli, a potem po spotkaniu z grupami “the3million” i “BiE” w Londynie, pani Premier podała do wiadomości ostateczną wersję w parlamencie 26 czerwca.
Ofiarowała brytyjską wersję istotnych praw unijnych, tzn listę podobnych praw lecz uzależnioną całkowicie od prawodawstwa brytyjskiego, a nie unijnego. Proponuje wprowadzenie automatycznego nowego tzw. “osiadłego statusu“ (settled status) ktόry rόwna się prawom przedunijnego statusu “nieokreślonego prawa pobytu” (indefinite leave to remain), o ktόry obywatel polski mόgł się ubiegać przed rokiem 2004. Status ten oznaczał że dany obywatel unijny będzie mόgł dalej korzystać jak zwykły obywatel brytyjski z prawa pracy, dostępu do służby zdrowia, do pewnych usług i świadczeń socjalnych, łącznie z prawem dotacji na dziecko tu, czy nawet za granicą, o ile osoba ta pracuje bezustannie i płaci podatki przez 5 lat, lub ma inne oddzielne środki utrzymania. Do “osiadłego statusu” mogą też być dopuszczone osoby przebywające tu mniej niż 5 lat, ale ktόrzy tu są już obecni i pracujący w momencie uzgodnionym wspόlnie w negocjacach. Te osoby mogą po odpowiednim terminie też uzyskać “settled status”. “So far, so good”, jak to się mόwi, ale na tym hojność się kończy.
Rezydentura permanentna o ktόrą tylu zabiegało, czy dalej zabiega, staję sie wόwczas nieaktualna. Wszyscy nie posiadający jeszcze obywatelstwa brytyjskiego będą musieli składać w następnych dwuch latach podanie ne ten nowy “settled status”, choć w przyspieszonym trybie. Mam duże obawy czy Home Office będzie mόgł przeprowadzić podobną nową rejestrację 3 milionόw mieszkańcόw w ciągu wymaganego okresu dwuch lat. Będzie wykonywalny chyba tylko przy pomocy samorządόw brytyjskich podejmujących inicjatywy kontaktowania się bezpośrednio ze swoimi europejskimi mieszkańcami. To pozostaje bardzo ryzykowną propozycją.
Natomiast osoby z “settled status” nie będą już miały praw łączenia się z rodziną z zagranicy jeżeli tego nie załatwią przed nie określonym jeszcze dotychczas terminem, chyba że mogą, tak jak obywatele brytyjscy, wykazać dochόd powyżej £18,500 rocznie. Rόwnież osoby te pozbawione byłyby już prawa udziału w wyborach. Osoby wyjeżdzające na stałe za granicę mogłyby stracić ten status dla siebie i dla swoich dzieci. Pozatem na zasadzie odwzajemnienia każdy oddzielny kraj europejski musiałby być zmuszony znaleść podobny status dla obywateli brytyjskich tam zamieszkałych. Bo prawodawstwo każdego kraju unijnego nie jest identyczne; mogą być inne reguły dotyczące emerytur czy ubezpieczeń zdrowia, mimo że kierowane są wspόlną zasadą opartą o umowę Schengen. Z każdym krajem trzeba byłoby wynegocjować np. oddzielny dostęp do służby zdrowia. Oczywiście w “hojnej” ofercie brytyjskiej nie byłoby też mowy o odwołaniu się do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. O wszystkim decydował by już sędzia brytyjski.
Dla zaciekłych poplecznikόw Brexitu, czy dla pani May, ta oferta mogłaby wydawać się “hojna”, lecz dla tutejszych obywateli unijnych ma w sobie elementy koszmaru, a dla obywateli brytyjskich za granicą, o ktόrych interesy tak mocno rzekomo walczyła pani May, oznaczają kompletną klęskę. Negocjatorzy unijni mie mogli uwierzyć jak pogardliwie obecny rząd brytyjski potraktował własnych obywateli, pozbywając ich rόwnież prawa głosu w wyborach europejskich. W wyborach brytyjskich brtyjczycy za granicą tracą prawo głosu po 15 latach.
Oczywiście oferta unijna jest o wiele bardziej atrakcyjna dla naszych obywateli niż oferta brytyjska. Lecz pozostaje pytanie. Czy Polacy chcą być w kascie obywateli uprzywilejowanych i chronionych przez trybunał europejski, do ktόrego szary obywatel brytyjski nie będzie miał dostępu? Czy szary obywatel brytyjski to przyjmie? Obecny rząd brytyjski na to się nie zgodzi. Może zgodziłby się inny rząd. Widać wyraźnie że ilość posłόw wolących “miękki” Brexit wzrosła po wyborach i linia polityczna Pani May nie ma zaufanie całego parlamentu. W prasie spekulowano o zbliżeniu się bardziej pro-europejskiej frakcji partii konserwatywnej do przeważających elementόw pro-unijnych w Partii Pracy i narodowcόw szkockich. Dając wiarę do takiego zbliżenia, Donald Tusk już zaczął nucić piosenkę Johna Lennona. Liczono na to że uzgodnią nowy łagodniejszy pakiet celόw w negocjacach z Unią i mogliby nawet zgodzić się na powyższe propozycje Unii wobec obywateli unijnych.
Lecz partyjny układ sił w parlamencie na razie uniemożliwia taką wspόłpracę. Jeremy Corbyn i jego twardogłowi doradcy mają na celu obalenie rządu konerwatywnego i z nikim nie szukają kompromisόw. Wobec tego brytyjska polityka negocjacyjna może nie zmienić kierunku na razie i oferta brytyjska dla naszych obywateli pozostanie na stole negocjacyjnym.
W tej sytuacji czego będą chcieli sami Polacy? Jest to największa grupa obywateli unijnych w tym kraju. Dużo może zależyć od naszego głosu. Tymczasem my w ogόle własnego głosu nie mamy. Walczą za nas negocjatorzy w Brukseli, walczą sympatyzujący posłowie, walczy grupa “the3million”. My, ktόrzy mamy obecnie te 100,000 wyborcόw w wyborach londyńskich następnego roku, pozostajemy bierni. Czego chcemy? Czy nam wystarczą gwarancje brytyjskie? Czy uzależniamy się od tego co na Wielkiej Brytanii wymusi, lub nie, Unia Europejska? Znowu inni mają o naszym losie decydować?
Myślę, ża zacznijmy od rzeczy prostej. Domagajmy się przywrόcenia nam prawa głosu w wyborach po roku 2019. Zjednoczenie Polskie i inne instytucje polonijne muszą uruchomić wszelkie możliwe środki lobbyistyczne, łącznie z wykorzystaniem profesjonalnych sondaży publicznych i spotkań z liderami partii, aby wywalczyć taki postulat. Inaczej co te instytucje są warte dla społeczności polskiej w Wielkiej Brytanii?

Wiktor Moszczyński 7 lipiec 2017 Tydzień Polski